Nie mogę spać. Bezsenność - jak rozpoznać zaburzenia snu? Kiedy zgłosić się do specjalisty?

Bezsenność, jej przyczyny i leczenie jest bardzo obszernym tematem, dlatego rozbijemy go na kilka artykułów. W niniejszym przedstawimy, czym jest i jakie są jej konsekwencje. Jednak żeby zrozumieć temat, najpierw weźmiemy pod lupę samo spanie i jego fazy.

Ludzki organizm funkcjonuje w rytmie 24-godzinnym, przy czym 7-8 godzin powinno przeznaczać się na spanie. Około godziny 22/23 ciało domaga się regeneracyjnego odpoczynku, obniża się jego temperatura oraz ciśnienie krwi. Sytuacja odwraca się w okolicach 6 rano.

Fazy snu

Żeby zrozumieć postać zaburzeń snu, należy poznać jego cykl. Człowiek powinien spędzać na spaniu około 8 godzin dziennie. W trakcie tego czasu wystąpi pięć lub więcej cykli snu, w każdym wyróżniamy kilka stadiów. Każde trwa od 90 do 100 minut.

Stadium pierwsze to stan pomiędzy snem, a jawą. Spada produkcja kortyzolu, wzrasta stężenie melatoniny. Mogą wystąpić tzw. hipnagogi, czyli coś w rodzaju halucynacji. Z tego stanu wyrywa nas głośniejszy dźwięk.

Zobacz: Brzuch boli mnie ze stresu - co robić?

Stadium drugie to sen płytki. Mięśnie są rozluźnione, gałki oczne są nieruchome, oddech jest wolniejszy i równomierny.

Stadium wolnofalowe charakteryzuje się wolniejszą pracą mózgu. Świadomość powoli się wyłącza.

Później następuje faza REM, czyli faza szybkich ruchów gałek ocznych i to ją nazywamy snem paradoksalnym, bowiem, choć ciało śpi, mózg pracuje na wysokich obrotach. Pojawiają się marzenia senne, a to czego nauczyliśmy się poprzedniego dnia, zostaje utrwalone w pamięci. Im dłużej śpisz, tym wydłuża się faza REM.

Do regeneracji organizmu potrzebujesz trzech pełnych cykli, czyli około 5 godzin, każda kolejna daje Ci przyjemność i pogłębia relaks.

Dodajmy, że długość snu to sprawa indywidualna i związana z wiekiem. Gdy niemowlak potrzebuje 18 godzin snu, 9-letnie dziecko przesypia 10 godzin, a młodzież i dorośli 7-8 godzin dziennie.

Zobacz: Jak żyć z cholerykiem? 4 ważne zasady

Bezsenność - co to jest?

Bezsennością nazywamy zaburzenie prawidłowego rytmu, głębokości i czasu trwania snu. Płytki i krótki sen nie gwarantuje regeneracji organizmu, dodatkowo chorobie tej towarzyszy silne napięcie emocjonalne.

Jak rozpoznać bezsenność?

Zapewne każdemu z nas zdarzyło się nie zmrużyć oka przez całą noc. Kiedy bezsenność staje się chorobą? Jeśli w tygodniu mamy minimum trzy nieprzespane noce, a stan ten utrzymuje się przez kolejne trzy tygodnie, mówimy o bezsenności przewlekłej wymagającej leczenia i uznanej przez WHO za chorobę. Jej objawy mogą pojawić się chwilę po tym, gdy położysz się do łóżka lub gdy po zaśnięciu budzisz się w nocy i nie jesteś w stanie zasnąć ponownie. Bywa, że dopada nad ranem i sprawia, że z otwartymi oczami czekasz na budzik.

Bezsenność - przyczyny

Zaburzenia snu mogą być wywołane wieloma czynnikami. Specjaliści podzielili je na dwie grupy - zewnątrz- i wewnątrzpochodne. Omówmy je.

Bezsenność zewnątrzpochodna związana jest z higieną snu np. łóżko lub materac są niedostosowane do potrzeb użytkownika. Zapadnięcie w sen mogą mu uniemożliwiać światło czy hałas dobiegające z zewnątrz. Zaśnięcie utrudnia także zbyt niska lub wysoka temperatura w pokoju. W tym przypadku nietrudno jest wyeliminować czynnik powodujący bezsenność - zmiana mebli, przemeblowanie, rolety czy stopery do uszu powinny załatwić sprawę.

Zobacz: Czym jest filofobia? Jak wygląda życie osoby panicznie bojącej się zakochania?

O wiele cięższe jest odnalezienie źródeł bezsenności wewnątrzpochodnej. Jej przyczyny tkwią w człowieku i mają podłoże psychiczne (nerwica, lęki, depresja i inne zaburzenia) lub są wynikiem chorób jak np. nadczynności tarczycy, cukrzycy, nowotworu, bezdechu sennego, bólu lub innych dolegliwości.

Bezsenność - konsekwencje

Jeśli organizm nie ma możliwości regeneracji, spada aktywność, samopoczucie i odporność, coraz trudniej o skupienie. Pogarsza się również pamięć i wzrasta ryzyko wystąpienia poważnych chorób jak udar czy zawał oraz zaburzeń psychicznych jak depresja. W skrajnych przypadkach zdarzają się również próby samobójcze.

Poznaliśmy dzisiaj cykl snu oraz główne przyczyny bezsenności, leczeniem problemu zajmiemy się w kolejnych artykułach.