
1/3 życia spędzamy na spaniu, a przynajmniej tyle czasu powinniśmy na nie poświęcać. Sen jest czynnością równie ważną i niezbędną do życia jak picie wody, wdychanie powietrza i przyjmowanie posiłków. W nocy regenerujemy organizm i zbieramy siły na kolejny dzień. Jednak, co się dzieje, kiedy nie przychodzi upragniony sen?
Bezsenność, jej przyczyny i leczenie jest bardzo obszernym tematem, dlatego rozbijemy go na kilka artykułów. W niniejszym przedstawimy, czym jest i jakie są jej konsekwencje. Jednak żeby zrozumieć temat, najpierw weźmiemy pod lupę samo spanie i jego fazy.
Ludzki organizm funkcjonuje w rytmie 24-godzinnym, przy czym 7-8 godzin powinno przeznaczać się na spanie. Około godziny 22/23 ciało domaga się regeneracyjnego odpoczynku, obniża się jego temperatura oraz ciśnienie krwi. Sytuacja odwraca się w okolicach 6 rano.
Fazy snu
Żeby zrozumieć postać zaburzeń snu, należy poznać jego cykl. Człowiek powinien spędzać na spaniu około 8 godzin dziennie. W trakcie tego czasu wystąpi pięć lub więcej cykli snu, w każdym wyróżniamy kilka stadiów. Każde trwa od 90 do 100 minut.
Stadium pierwsze to stan pomiędzy snem, a jawą. Spada produkcja kortyzolu, wzrasta stężenie melatoniny. Mogą wystąpić tzw. hipnagogi, czyli coś w rodzaju halucynacji. Z tego stanu wyrywa nas głośniejszy dźwięk.
Zobacz: Brzuch boli mnie ze stresu - co robić?
Stadium drugie to sen płytki. Mięśnie są rozluźnione, gałki oczne są nieruchome, oddech jest wolniejszy i równomierny.
Stadium wolnofalowe charakteryzuje się wolniejszą pracą mózgu. Świadomość powoli się wyłącza.
Później następuje faza REM, czyli faza szybkich ruchów gałek ocznych i to ją nazywamy snem paradoksalnym, bowiem, choć ciało śpi, mózg pracuje na wysokich obrotach. Pojawiają się marzenia senne, a to czego nauczyliśmy się poprzedniego dnia, zostaje utrwalone w pamięci. Im dłużej śpisz, tym wydłuża się faza REM.
Do regeneracji organizmu potrzebujesz trzech pełnych cykli, czyli około 5 godzin, każda kolejna daje Ci przyjemność i pogłębia relaks.
Dodajmy, że długość snu to sprawa indywidualna i związana z wiekiem. Gdy niemowlak potrzebuje 18 godzin snu, 9-letnie dziecko przesypia 10 godzin, a młodzież i dorośli 7-8 godzin dziennie.
Zobacz: Jak żyć z cholerykiem? 4 ważne zasady
Bezsenność - co to jest?
Bezsennością nazywamy zaburzenie prawidłowego rytmu, głębokości i czasu trwania snu. Płytki i krótki sen nie gwarantuje regeneracji organizmu, dodatkowo chorobie tej towarzyszy silne napięcie emocjonalne.
Jak rozpoznać bezsenność?
Zapewne każdemu z nas zdarzyło się nie zmrużyć oka przez całą noc. Kiedy bezsenność staje się chorobą? Jeśli w tygodniu mamy minimum trzy nieprzespane noce, a stan ten utrzymuje się przez kolejne trzy tygodnie, mówimy o bezsenności przewlekłej wymagającej leczenia i uznanej przez WHO za chorobę. Jej objawy mogą pojawić się chwilę po tym, gdy położysz się do łóżka lub gdy po zaśnięciu budzisz się w nocy i nie jesteś w stanie zasnąć ponownie. Bywa, że dopada nad ranem i sprawia, że z otwartymi oczami czekasz na budzik.
Bezsenność - przyczyny
Zaburzenia snu mogą być wywołane wieloma czynnikami. Specjaliści podzielili je na dwie grupy - zewnątrz- i wewnątrzpochodne. Omówmy je.
Bezsenność zewnątrzpochodna związana jest z higieną snu np. łóżko lub materac są niedostosowane do potrzeb użytkownika. Zapadnięcie w sen mogą mu uniemożliwiać światło czy hałas dobiegające z zewnątrz. Zaśnięcie utrudnia także zbyt niska lub wysoka temperatura w pokoju. W tym przypadku nietrudno jest wyeliminować czynnik powodujący bezsenność - zmiana mebli, przemeblowanie, rolety czy stopery do uszu powinny załatwić sprawę.
Zobacz: Czym jest filofobia? Jak wygląda życie osoby panicznie bojącej się zakochania?
O wiele cięższe jest odnalezienie źródeł bezsenności wewnątrzpochodnej. Jej przyczyny tkwią w człowieku i mają podłoże psychiczne (nerwica, lęki, depresja i inne zaburzenia) lub są wynikiem chorób jak np. nadczynności tarczycy, cukrzycy, nowotworu, bezdechu sennego, bólu lub innych dolegliwości.
Bezsenność - konsekwencje
Jeśli organizm nie ma możliwości regeneracji, spada aktywność, samopoczucie i odporność, coraz trudniej o skupienie. Pogarsza się również pamięć i wzrasta ryzyko wystąpienia poważnych chorób jak udar czy zawał oraz zaburzeń psychicznych jak depresja. W skrajnych przypadkach zdarzają się również próby samobójcze.
Poznaliśmy dzisiaj cykl snu oraz główne przyczyny bezsenności, leczeniem problemu zajmiemy się w kolejnych artykułach.
Photo by Matthew T Rader on Unsplash
Photo by Kinga Cichewicz on Unsplash
Photo by Megan te Boekhorst on Unsplash
Photo by Annie Spratt on Unsplash
Photo by Ben Blennerhassett on Unsplash
Nie mogę spać. Bezsenność - jak rozpoznać zaburzenia snu? Kiedy zgłosić się do specjalisty?
1/3 życia spędzamy na spaniu, a przynajmniej tyle czasu powinniśmy na nie poświęcać. Sen jest czynnością równie ważną i niezbędną do życia jak picie wody, wdychanie powietrza i przyjmowanie posiłków. W nocy regenerujemy organizm i zbier...
Czytaj więcej ⟶Działania wymierzone w bezsenność - jak rozpoznać i leczyć zaburzenia snu?
Brniemy dalej w nieprzespane noce, na celownik obierając bezsenność. W poprzednim artykule opisaliśmy, czym jest zaburzenie snu oraz przeanalizowaliśmy jego przyczyny i konsekwencje. Dzisiaj pójdziemy o krok dalej i przybliżymy Ci proces diagn...
Czytaj więcej ⟶Higiena snu, czyli jak spać, żeby się wyspać?
Wiemy, jak ważne jest wysypanie się, dlatego dalej wgłębiamy się w temat bezsenności. Dzisiaj zajmiemy się eliminacją zewnątrzpochodnych przyczyn zaburzeń snu oraz porozmawiamy o tym, jak wygląda zdrowy sen i jak o niego zadbać.
Czytaj więcej ⟶