W momencie uaktywnienia się schematu możemy zachować się odpowiednio do stylu w jakim sobie z nim radzimy. Wyróżnić możemy trzy style radzenia sobie w odpowiedzi na aktywny schemat.
Uleganie schematowi
To pasywne poddanie się działaniu schematu. Akceptujemy i przyjmujemy jako niepodważalną prawdę nasze przekonania jakie daje nam wzorzec schematu. A nasze działania utwierdzają nas w nim, niosąc nam ból i cierpienie. Przykład: Jeśli uważam, że jestem nieudacznikiem – działam i zachowuje się jak osoba z brakiem kompetencji. Ograniczam siebie, swój rozwój i umniejszam swoje osiągnięcia.
o schematach piszemy tu: Czym są schematy w naszym życiu ?
Unikanie schematu
Tu pole do działania mają trzy rodzaje unikania schematu:
Unikanie poznawcze- pojawia się gdy nasze działania skupiamy na unikaniu i izolacji od niepokojących nas myśli. Najczęściej nasze działania mogą być zamierzone lub zupełnie nieświadome. Często zdarza się, że wypieramy i zapominamy traumatyczne wydarzenia i myśli, które mogą przywoływać negatywne emocje. Odpychanie stanów emocjonalnych związanych ze schematem prowadzi nie rzadko do uzależnień od alkoholu, nieodpowiednich zachowań seksualnych, zaburzeń jedzenia. A cała energia koncentruje się na unikaniu sytuacji mogących aktywować schemat i emocje z nim związane. Przykład: Dzieci wykorzystywane seksualnie wymazują z pamięci traumatyczne zdarzenie i wspomnienie z nim związane.
Unikanie emocjonalne- polega na blokowaniu uczuć i emocji dotyczących zdarzenia które aktywuje schemat. Przykład: mąż stosuje wobec żony przemoc słowną, tu uczucia związane z przemocą blokowane są i zamiast reagować złością, żona blokując prawdziwe uczucia twierdzi, że sprawia jej to jedynie przykrość.
Unikanie behawioralne - wszelakie starania uniknięcia sytuacji prowadzącej do aktywowania schematu. Przykład: schemat izolacja społeczna – unikanie spotkań oraz poszukanie pracy nie wymagającej kontaktu z ludźmi.
Nadmierna kompensacja schematu
Tu nasze działanie opiera się na walce ze schematem działając przeciwstawnie do niego. Wszelkie zachowania są przeciwieństwem tego małego skrzywdzonego dziecka, które przez niezaspokojone potrzeby wykształciło schemat. I tak gdy mówiono nam że nie jesteśmy silni za wszelka cenę będziemy udowadniać że jest odwrotnie. Gdy pokazywano nam bezwartościowość, dążymy do perfekcji. I o ile przeciwstawianie się schematom służy niejako uzdrowieniu, to istnieje niebezpieczeństwo braku kontroli w kompensacji. I tak z dziecka ze schematem deprywacji emocjonalnej, gdzie prośba o uwagę i emocjonalne wsparcie jest jak najbardziej pożądana próbą naprawy negatywnego wzorca postepowania. Tak roszczeniowość i skupienie na sobie uwagi, że wszystko mi się należy to zdecydowanie za dużo. I nie daje nam możliwości uwolnienia się od schematu w jakim trwamy. Kompensacja schematu pozwala nam na zminimalizowanie odczuwanego bólu, negatywnych uczuć związanych z postrzeganiem siebie czy reakcji otoczenia. Niestety w rzeczywistości służy to jedynie maskowaniu prawdziwego ja i zagłuszanie emocji i uczuć. Prowadzi do bycia nieszczęśliwym we własnej skórze, wzmaga izolację oraz umiejętność tworzenia trwałych związków czy zdrowych relacji międzyludzkich. Dążąc do perfekcji napotykamy porażki a nadmierna kompensacja i będące jej podstawa schematy tylko umacniają swoją pozycję w przypadku nie sprawdzenia się i nasze uczucia i emocje są silniejsze i bardziej niszczące.
Mechanizm działania schematu poznasz w artykule: Schematy i mechanizmy ich działania
Schematy pomimo, że powstają w podobny sposób niosą za sobą różne style radzenia sobie z emocjami i uczuciami. W dużej mierze odgrywa tu rolę nasz temperament. Gdy jesteśmy bardziej osoba pasywna z większym prawdopodobieństwem przyjmiemy sposób unikania schematu. Będąc osoba o temperamencie bardziej dominującym i agresywnym przyjmiemy nadmierna kompensacje jako sposób radzenia sobie z emocjami fundowanymi przez schemat.
Schematy jako silne i trwałe nasze wzorce zachowań są trudne do zmiany i terapia schematów, praca nad wyłapywaniem ich i zmianą swoich przekonań i interpretacji jest pracą długofalową i wymagającą. Jednak skuteczną i przynoszącą rezultaty. A nasze wyuczone sposoby na radzenie sobie ze schematem często prowadzi do wzmacniania ich a nie uwolnienia z tych pułapek, które sami na siebie zastawiamy.
Photo by Morning Brew on Unsplash
Photo by Eric Ward on Unsplash
Zdjęcie: frank mckenna na Unsplash
Jaka psychoterapia jest dla mnie odpowiednia? Rodzaje psychoterapii.
Bez wątpienia decyzja o podjęciu psychoterapii należy do jednych z cięższych decyzji w życiu. Wstydzimy się, bo terapia postrzegana jest jako coś krępującego, o czym nie mówi się głośno. Coś dla ludzi z problemami wielkiego...
Czytaj więcej ⟶
Co zrobić kiedy podejrzewam depresję? Pierwsze kroki w leczeniu depresji.
Depresja nazywana „chorobą cywilizacyjną”, to choroba myśli i emocji, przewlekłe i długotrwałe obniżenie nastroju. Często niesie za sobą szereg objawów fizycznych, które wcale na to schorzenie nie wskazują. Według Światowej...
Czytaj więcej ⟶
Jaką terapię wybrać? Terapia Gestalt.
Rodzajów terapii jest wiele, a każda z nich ma inne założenia, techniki, odmienne cele oraz charakteryzuje się niejednakowym sposobem pracy z pacjentem. Wybór, która z nich jest najbardziej odpowiednia w ostateczności należy od n...
Czytaj więcej ⟶Wyszukiwarka
Kategorie
Top posts
Emocjonalne uczenie się - jak wygląda na Twoim przykładzie?
Dziecko, które zachowuje się jak tyran, czyli czym jest syndrom cesarza
Biały seks, czyli pieszczoty erotyczne, które nie kończą się stosunkiem
6 typów romansów - dlaczego partnerzy decydują się na skok w bok?