Dlaczego powrót do pracy po urlopie jest taki ciężki? Za złe samopoczucie po weekendzie i powrocie do pracy po świątecznej przerwie odpowiada efekt kontrastu. Czym jest i jak go uniknąć?
Zapewne zauważyłeś, że powrotom do pracy po weekendzie czy urlopie nigdy nie towarzyszą entuzjazm i zapał do działania, a wprost przeciwnie na ich miejscu pojawia się brak motywacji, pogorszony nastój i ogromna niechęć do wrócenia do obowiązków. Jest to jeden z częstych błędów poznawczych zwany efektem kontrastu.
Efekt kontrastu - co to jest?
Efekt kontrastu to błąd poznawczy polegający na umniejszaniu lub powiększaniu cech danego przedmiotu/osoby poprzez zestawienie go z obiektem znajdującym się po przeciwnej skali. Zatem oceniamy aktualną sytuację na podstawie zestawienia jej z inną, na tle której, wypada ona niekorzystnie. Zobrazujmy to przykładami.
Zobacz: Heurystyki, czyli o tym, jak Twój mózg chodzi na skróty
Efekt kontrastu - przykłady
Z efektem kontrastu spotykamy się właściwie każdego dnia i w każdym zawodzie. Jako że prowadzi do wydawania niesłusznych ocen i osądów warto być świadomym jego działania.
Doskonałą namiastką tego, czym jest efekt kontrastu jest powrót do pracy po świątecznej przerwie. W zestawieniu z mile spędzonym rodzinnym czasem, zawodowa rzeczywistość wydaje się być szara i mniej atrakcyjna, dlatego w ten dzień pracownikom zwykle towarzyszą obniżony nastrój i złe samopoczucie.
Zobacz: Jak działają mechanizmy obronne ego?
Kolejny przykład? O tym, czy zostaniesz przyjęty do pracy decydują nie tylko Twoje doświadczenie i kwalifikacje, ale i fakt, kto był wcześniejszym kandydatem. Jeśli ktoś, kto wypadł niekorzystnie, masz szczęście, gorzej jeśli to Ty wypadasz słabo na jego tle. Efektem kontrastu mogą kierować się także nauczyciele w szkole. Jeśli po serii dobrych wypracowań trafia się gorsze, jest ono ocenianie mniej korzystnie niż gdyby nauczyciel trafił na nie po kilku naprawdę fatalnych egzemplarzach.
Analogiczna sytuacja ma miejsce, gdy w ławce siedzi dwóch uczniów - jeden uczy się dobrze, drugi bardzo źle. Ten pierwszy może być oceniany bardzo optymistycznie, mimo tego, że w rzeczywistości jest przeciętny, ale na tle swojego kolegi po prostu lepiej wypada.
To jeszcze nie koniec, efekt kontrastu może wpłynąć także na podejmowanie ważnych życiowych decyzji. Jeśli wcześniej byłeś w związku z osobą pijącą, bijącą i zdradzającą, nowy partner, który "tylko" pije weekendowo może wydawać się księciem na białym koniu, choć w rzeczywistości wcale nim nie jest.
Efekt kontrastu - jak mu nie ulegać?
Kierując się efektem kontrastu można podjąć decyzje, które będą krzywdzące dla nas samych lub innych (np. w przypadku uczniów), dlatego watro go unikać. Jak? Po pierwsze należy być świadomym jego istnienia. Po drugie, spróbować interpretować zjawiska w oderwaniu od wcześniejszych zdarzeń.
Photo by Sharon McCutcheon on Unsplash
Photo by Emile Guillemot on Unsplash
Photo by David Boca on Unsplash
Nie bądź obojętny! Jak pomóc osobie z atakiem paniki?
Osoba, która doświadczyła ataku paniki nie ma wątpliwości, jak go rozpoznać. Brak tchu, uczucie gotującego się organizmu i kołatanie serca, strach tak przeszywający, że nie wiadomo czy płakać, czy krzyczeć, ile sił w płucach – oto, co pr...
Czytaj więcej ⟶
Osobowość narcystyczna, wyjątkowość ponad stan
Gdy słyszymy słowo narcyz często nie myślimy o mitologicznym, pięknym mężczyźnie a określenie osoby tym słowem raczej nie jest komplementem. Kim zatem jest tytułowy narcyz? Bardzo często jest to mężczyzna. A objawami zaburzenia osobowości jakim jest...
Czytaj więcej ⟶
Psychika w czasach epidemii, jak łagodzić lęk przed koronawirusem?
To była kwestia czasu. Dotarł i do nas. 4 Marca2020 roku potwierdzono pierwszy przypadek zachorowania na koronawirusa w Polsce. Dziś to temat numer jeden w mediach, radiu, czy na ulicy. Śledzimy doniesienia i każdą informację dotyczącą sytuacj...
Czytaj więcej ⟶Wyszukiwarka
Kategorie
Top posts
Jak rozmawiać z dzieckiem o koronawirusie?
Kwarantanna i izolacja w czasach pandemii. Jak wpływa na nasze funkcjonowanie i psychikę?
Dlaczego reagujemy agresją? Jak świat w pandemii reaguje złością
Pomaganie w czasie walki z epidemią. Korzyści płynące z czynienia dobra.