Dlaczego powrót do pracy po urlopie jest taki ciężki? Za złe samopoczucie po weekendzie i powrocie do pracy po świątecznej przerwie odpowiada efekt kontrastu. Czym jest i jak go uniknąć?
Zapewne zauważyłeś, że powrotom do pracy po weekendzie czy urlopie nigdy nie towarzyszą entuzjazm i zapał do działania, a wprost przeciwnie na ich miejscu pojawia się brak motywacji, pogorszony nastój i ogromna niechęć do wrócenia do obowiązków. Jest to jeden z częstych błędów poznawczych zwany efektem kontrastu.
Efekt kontrastu - co to jest?
Efekt kontrastu to błąd poznawczy polegający na umniejszaniu lub powiększaniu cech danego przedmiotu/osoby poprzez zestawienie go z obiektem znajdującym się po przeciwnej skali. Zatem oceniamy aktualną sytuację na podstawie zestawienia jej z inną, na tle której, wypada ona niekorzystnie. Zobrazujmy to przykładami.
Zobacz: Heurystyki, czyli o tym, jak Twój mózg chodzi na skróty
Efekt kontrastu - przykłady
Z efektem kontrastu spotykamy się właściwie każdego dnia i w każdym zawodzie. Jako że prowadzi do wydawania niesłusznych ocen i osądów warto być świadomym jego działania.
Doskonałą namiastką tego, czym jest efekt kontrastu jest powrót do pracy po świątecznej przerwie. W zestawieniu z mile spędzonym rodzinnym czasem, zawodowa rzeczywistość wydaje się być szara i mniej atrakcyjna, dlatego w ten dzień pracownikom zwykle towarzyszą obniżony nastrój i złe samopoczucie.
Zobacz: Jak działają mechanizmy obronne ego?
Kolejny przykład? O tym, czy zostaniesz przyjęty do pracy decydują nie tylko Twoje doświadczenie i kwalifikacje, ale i fakt, kto był wcześniejszym kandydatem. Jeśli ktoś, kto wypadł niekorzystnie, masz szczęście, gorzej jeśli to Ty wypadasz słabo na jego tle. Efektem kontrastu mogą kierować się także nauczyciele w szkole. Jeśli po serii dobrych wypracowań trafia się gorsze, jest ono ocenianie mniej korzystnie niż gdyby nauczyciel trafił na nie po kilku naprawdę fatalnych egzemplarzach.
Analogiczna sytuacja ma miejsce, gdy w ławce siedzi dwóch uczniów - jeden uczy się dobrze, drugi bardzo źle. Ten pierwszy może być oceniany bardzo optymistycznie, mimo tego, że w rzeczywistości jest przeciętny, ale na tle swojego kolegi po prostu lepiej wypada.
To jeszcze nie koniec, efekt kontrastu może wpłynąć także na podejmowanie ważnych życiowych decyzji. Jeśli wcześniej byłeś w związku z osobą pijącą, bijącą i zdradzającą, nowy partner, który "tylko" pije weekendowo może wydawać się księciem na białym koniu, choć w rzeczywistości wcale nim nie jest.
Efekt kontrastu - jak mu nie ulegać?
Kierując się efektem kontrastu można podjąć decyzje, które będą krzywdzące dla nas samych lub innych (np. w przypadku uczniów), dlatego watro go unikać. Jak? Po pierwsze należy być świadomym jego istnienia. Po drugie, spróbować interpretować zjawiska w oderwaniu od wcześniejszych zdarzeń.
Photo by Sharon McCutcheon on Unsplash
Photo by Emile Guillemot on Unsplash
Photo by David Boca on Unsplash
Jak pokonać lęk przed ślubem? Gamofobia czyli ucieczka sprzed ołtarza
Piękne słoneczne dni od maja do października są czasem obfitującym w śluby. W obecnych czasach z dużym wyprzedzeniem i rozmachem planujemy ślub i wesele. Biała suknia, idealny garnitur, nauka pierwszego tańca czy dodatkowe atrakcje dla gości, dopiesz...
Czytaj więcej ⟶
Ergofobia, czyli lęk przed pracą - skąd się bierze i jak go leczyć?
Lęk przed pracą? Z pozoru mogłaby być to wspaniała wymówka, by stawiać się rzadziej w miejscu pracy. Niestety, w rzeczywistości ergofobia, bo o niej mowa, jest poważną przeszkodą w normalnym funkcjonowaniu. Czym jest, jakie są jej objawy i jak...
Czytaj więcej ⟶
Anhedonia - czym jest, objawy, przyczyny, leczenie
Anhedonia to niezdolność do odczuwania przyjemności i radości z życia. Skąd się bierze i co można z nią zrobić?
Czytaj więcej ⟶Wyszukiwarka
Kategorie
Top posts
Atak i kłótliwość są mechanizmami obronnymi osób niepewnych siebie. Jak to działa?
Zaktualizowana chicagowska siódemka, czyli jakie są najczęstsze choroby psychosomatyczne?
Gdy cierpi dusza, choruje ciało - na czym polegają choroby psychosmoatyczne?
Style osobowości związane z parentyfikacją - masochistyczny i narcystyczny